درس اول
زبان

زبان چیست ؟
1 – زبان یکی از جنبه های راز آمیز وجود انسان است. استفاده از زبان آسان نیست چون از سال اول زندگی به تدریج از زبان استفاده می کنیم و طرز استفاده از زبان را بطور طبیعی فرا می گیریم.
2 – زبان پدیده ای است که پس از قرنها بحث و بررسی هنوز آن را آنگونه که باید نشناخته ایم . شناخت زبان دشوار است چون : زبان بیش از حد پیچیدگی و گستردگی دارد. از آن جایی که طرز استفاده از زبان را می دانیم می پنداریم که خود آن را هم می شناسیم و به همین دلیل نیز سعی در شناخت زبان را اغلب بیهوده می انگاریم.

  چرا لازم است تا زبان را بشناسیم ؟

1 – ازآنجایی که زبان پیچیده و گسترده است. بیش از هر موضوع دیگری وقت، فکر و نیرو نیاز دارد.
2 – اگر کسی زبان را به خوبی نشناسد، نمی تواند برای شناخت موضوعات دیگر بخوبی از آن استفاده کند.
3 – بدانیم چرا نوشتن را باید مدرسه بیاموزیم.
4 – بدانیم چرا همه مردم شهرهای گوناگون ایران در حالی که حرف های یکدیگر را به زحمت می فهمند، می گوئیم به زبان فارسی حرف می زنند.
5 – بدانیم چرا «گفتن» از «نوشتن» برای ما آسان تر است.  

  ارکان اصلی تعریف زبان :

زبان یک نظام است یعنی مجموعه ای بهم پیوسته و می پیچید، کار اصلی آن ایجاد ارتباط میان انسانها است. این ارتباط زبان عمدتاً انتقال پیام از یک فرد به افراد دیگر است.  

  منظور از این که زبان یک نظام است یعنی چه ؟

منظور از نظام مجموعه ای بهم پیوسته ولی پیچیده است که طبق قاعده از اجزای کوچک تری ساخته شده باشد. اجزای سازنده نظام زبان در درجه اول نشانه (= لفظ معنادار) است. انتقال پیام در ارتباط زبانی معمولاً در قالب «جمله» صورت می گیرد. پس می توان هر جمله را نمونه ای کوچک از نظام بزرگ زبان دانست.  

  خودآزمایی درس اول :
1 – چرا استفاده از زبان آسان است؟ با یک مثال توضیح دهید؟

استفاده از زبان به این دلایل آسان است.
1. ما این کار را از سال اول زندگی و به تدریج شروع می کنیم.
2. طرز استفاده از آن را بطور طبیعی فرا می گیریم، بی آنکه به درس و مدرسه نیاز داشته باشیم. به عنوان مثال : کودک بعد از ماه های نوزادی با پدر و مادر نزدیکان خود ارتباط برقرار می کند و حتی با ادای واژه هایی «ماما، بابا ...» از زبان استفاده می کند.  

  2 – سه کلمه بگویید که وجود خارجی ندارد اما چون در زبان ما بکار رفته اند برای آنها بیرون از ذهن خود قائل به وجود خارجی شده ایم.

به جز کلمات سیمرغ، دیو که درس آمده می توان کلمه های ققنوس ، هیولا، غول و اژدها را نام برد.  

  3 - آیا شناخت زبان با توانایی استفاده از آن یکی است؟

خیر، چون ما از زبان به آسانی استفاده می کنیم ولی برای پاسخ به سؤال چرا ، حرف زدن را خود یاد می گیریم اما نوشتن را در مدسه و پاسخ به سؤالاتی نظیر این، همه در گرو شناخت زبان است.