درس دهم :
ویژگیهای فعل (2)

  3 – گذر : ناگذر و گذرا
اقسام فعل از نظر ویژگی گذر

1 – ناگذر : فقط به نهاد نیاز دارد. رفتن، آمدن، نشستن ، برخاستن و .......

2 – گذرا : خود سه نوع است :
1. گذرا به مفعول : شناختن ، آوردن
2. گذرا به مسند : بودن ، شدن، گردیدن و هم فعل های آن .(است ، گشت)
3. گذرا به متمم از مصدرهای جنگیدن ، رنجیدن، نازیدن، ترسیدن

روش گذرا نمودن افعال ناگذر :
بن مضارع + ان : بن مضارع
گذرا شده + د / ید


بن ماضی :
پر + ان + د / ید
دو + ان + د / ید
رس + ان + د
که می شود : پراند ، پرانید / دواند ، دوانید / رساند، رسانید  

  بیاموزیم – تنوین نصب –ً

باید دانست تنوین نصب –ً ویژه واژگان عربی است و سزاوار نیست کلمه های فارسی را با نشانه ی تنوین بکار برد.
به کارگیری تنوین برای کلمه های عربی که در فارسی بکار می رود رایج و جایز است. ضمناً کلمه های دخیل غیر عربی ((تلفن ، تلگراف)) را نیز نباید با تنوین بکار برد. گاه، ناچار، جان، دوم، سوم، خواهش و .... واژه های فارسی هستند و نباید بصورت گاهاً، ناچاراً و .......بکار روند.  

  2 – اصلاح کنید.

الف) فردا ناچاراً تأخیر می کنم
ب) گاهاً دوست فاضلم را می بینم  

  3 – کدام گزینه صحیح است؟

الف) عملاً و جانا
ب) شخصاً و فرداً
ج) تلگرافاً و تلفنی
د) جاناً و زبانی  

  خود آزمایی درس دهم :
1 – در جمله های زیر از مصدرهای داخل پرانتز فعل مناسب بنویسید.

مادر کودکش را (خوابیدن) -> خواباند.
سخنان بزرگمهر را به اطلاع مردم ایران (رسیدن) -> (رساند یا رسانید)
خود جگر دیو سپید مرا در چشم کاووس (چکیدن) -> (چکاند، چکانید)
رستم بار دیگر رخش را تا محل حادثه (دویدن) -> (دواند یا دوانید) و به سرعت خود را به آن جا (رسیدن) -> (رساند یا رسانید)  

  2 – نوع فعل را از نظر گذر و ناگذر مشخص کنید.

در نویسندگی مهارت در پروراندن مطلب بسیار مهم است. -> گذرا به مسند
نوشته خوب آن است که نویسنده مقصود خود را خوب بپروراند. -> جمله ی اول گذرا به مسند . جمله دوم گذرا به مفعول
نویسنده خوب واقعیات را دقیق می بیند -> گذرا به مفعول  

  3 – هر یک از فعل های زیر را طبق نمونه به سه صورت مضارع التزامی ، ماضی التزامی و ماضی ساده بنویسید.