درس نهم
نگارش علمی،‌نگارش ادبی

  پرسش هایی از متن :
1 – زبان به اعتبار شیوه های بیان چند گونه است ؟ نام ببرید.

دو نوع زبان علمی، زبان ادبی  

  2 – زبان علمی چه ویژگیهایی دارد؟

الف) هر لفظی به معنای روشن حقیقی خود است
ب) صریح، دقیق ، گویا‌ و بی ابهام است
ج) در نوشته علمی چند پهلو نوشتن بطوریکه بتوان از هر کلمه برداشت های متعددی کرد، عیب و نقص به شمار می آید.
د) در نوشته علمی، نویسنده می کوشد مطالب را به گونه ای بیان کند که خود خواننده بی نیاز از تأمل در الفاظ مقصود را دریابد.  

  3 - زبان ادبی چه ویژگیهایی دارد؟

الف) پیام بطور غیر صریح و غیر مستقیم بیان می شود.
ب) زبان به آفرینش زیبائیهای ادبی اختصاص دارد.
ج) در نوشته های ادبی ، نویسنده تعهد دارد مخاطب را به خود الفاظ ، روابط و مناسبات ظریف آنها را متوجه می سازد.
د) در نوشته های ادبی، نویسنده از آرایه های ادبی برای توصیف و تصویر معانی ذهنی و بیان عواطف و احساسات درونی بهره می گیرد.  

  4 – شیوه ی بیان عبارت زیر چیست؟ چرا؟
یک تکه بوته ی کوتاه مغیلان وسط یک بیابان دراز، یک قصیده ی بلند است.(خسی در میقات جلال آل احمد)

ادبی است، زیرا نویسنده از ارایه های ادبی استفاده کرده است و تک بوته ی مغیلان را به یک قصدیه بلند تشبیه کرده و با آوردن واژه های کوتاه ، «بلند و دراز» تناسبی زیبا پدید آورده است.  

  5 – شیوه ی بیان عبارت زیر چیست ؟ چرا؟
اسطوره در لغت به معنی افسانه و قصد است و در اصطلاح به قصه ای اطلاق می شود که ظاهراً منشأ تاریخی، نامعلومی دارد مضمون اساطیر معمولاً آفرینش انسان، خلقت جهان و ... است.

زبان نوشته علمی است : زیرا هر لفظی به معنای روشن حقیقی خود بکار رفته است نوشته صریح، دقیق، گویا و بی ابهام است و .......  

  6 – بطور کلی تفاوت علمی و ادبی را بنویسید.

زبان علمی برای انتقال مستقیم مفاهیم دقیق و صریح بکار می رود. اما زبان ادبی به آفرینش آثار ادبی اختصاص دارد.  

  7 – تفاوت «سرو» ، «لعل» و «سنبل» را در دو زبان علمی و ادبی بیان کنید.

در زبان علمی سرو نام درختی است و لعل نام جواهری قرمز رنگ و سنبل نام گلی است. در زبان ادبی، «سرو» بر قامت راست و کشیده و متناسب، «لعل» بر لب و «سنبل» بر موی تابد او دلالت می کند.  

  خود آزمایی درس نهم :
1 – با مقایسه دو نوشته زیر، تفاوت آنها را بنویسید.
1 – زبان و سینه اندیشیدن است. مردمی که زبانی پرمایه و توانا ندارد. از فکر بارور و زنده و آفریننده بی بهره اند، بنابراین هر قدر در تقویت این بنیاد مهم زندگی غفلت شود، در پرورش فکر مردم سهل انگاری شده است. کسانی که حد و رسم معانی کلمات و مرز آن ها برای خودشان روشن نیست چگونه می توانند درست بیندیشند و چه چیز را می توانند مطرح کنند؟ حاصل پریشانی فکری، بی گمان، پریشان گویی است.(مجله یغما، سال 35 ، شماره 2 غلامحسین یوسفی)

2 – غروب، غم رنگ و خونین و خورشید در زیر پلک غبار، اشک خونین می بارد، همهمه و قهقهه ها می زند، زمین می لرزد، طوفان در دشت نمی وزد و موج خون بر کناره و کرانه های گودال تا قله ی بلند تاریخ بالا می زند . زمین می لرزد، التهابی مبهم گسترده ی دشت را پوشانده است .
آب ایستاده است و خاک موج برداشته.(سوگ سرخ، محمدرضا سنگری)

زبان نوشته ی اول علمی است و هر لفظی به معنای روشن حقیقی خود بکار رفته است. این نوشته صریح، دقیق ، گویا و بی ابهام است و برای انتقال مفاهیم علمی بکار رفته است.
زبان نوشته ی دوم ادبی است . چون نویسنده با استفاده از آرایه های ادبی به توصیف پرداخته است. پیام نوشته نیز بطور غیرمستقیم و غیر صریح بیان شده است و آفرینش ادبی در نظر بوده است.  

  2 – نوع فعل های دو متن تمرینی قبلی را تعیین کنید.

است :‌مضارع / ندارد . مضارع (در مفهوم اخباری) اند : (در بی بهره اند) مضارع / شود:مضارع التزامی / شده است:ماضی نقلی/ نیست : مضارع / می توانند : مضارع اخباری /بیندیشند : مضارع التزامی / می کنند : مضارع التزامی / می بارد : مضارع اخباری /(فروکش) کرده است :‌ماضی نقلی / نمی وزد : مضارع اخباری / می زند و می لرزد:مضارع اخباری/ پوشانده است،ایستاده است و برداشته است : ماضی نقلی  

  3 – در نوشته های زیر غلط های املایی را بیابید و آن ها را اصلاح کنید.

او به پست کتاب دار و دبیرستان منسوب شده است. منسوب -> منصوب
سهراب سپهری از شاعران مأثر است. مأثر -> معاصر
حقیقت علم ، کمک به هم نوع جنس و کسب رضایت باریتعالی. خیش -> خویش.باری تعالا ->باری تعالی.
سنگ های خورد را از زمین زراعی جم کرد.خورد -> خرد. جم -> جمع